Գլխավոր էջ » 2012 » Ապրիլ » 5 » Մաքսային միությունը մեզ համար անիմաստ է. Հայաստանի վարչապետը խոսել է ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների մասին
18:39
Մաքսային միությունը մեզ համար անիմաստ է. Հայաստանի վարչապետը խոսել է ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների մասին
ՌԴ ԱԳՆ
ղեկավար Սերգեյ Լավրովի հետ վարած բանակցությունից հետո Հայաստանի վարչապետ
Տիգրան Սարգսյանը «Կոմերսանտի» թղթակից Ելենա Չեռնենկոյին բացատրել է, թե
ինչու Հայաստանը չի ձգտում դեպի ՌԴ-ի, Ղազախստանի և Բելառուսի Մաքսային
միությունը, բայց պատրաստ է քննարկել իր տարածքում ռուսական ռադիոլոկացիոն
կայանի (ՌԼԿ) շինարարության հարցը: «Արմենպրես»-ը հարցազրույցը ներկայացնում է ամբողջությամբ:
- Ի՞նչ եք խոսել Սերգեյ Լավրովի հետ:
- Մենք «անցանք» հայ-ռուսական հարաբերությունների ամբողջ օրակարգով,
բոլոր նախագծերով, որոնք համատեղ իրականացնում ենք այսօր: Քննարկեցինք այն
հարցերը, որոնցով զբաղվում է միջկառավարական հանձնաժողովը` ատոմային
էլեկտրակայանի նոր բլոկի շինարարությունը, Վերին Լարսի մաքսային անցակետի
աշխատանքը, Հյուսիս-հարավ արագընթաց նոր ավտոմայրուղու շինարարությունը,
համագործակցությունը ԵվրԱզԷՍ-ի և ԱՊՀ-ի շրջանակում, տարածաշրջանային
խնդիրները, Իրանի և Սիրիայի իրադարձությունների զարգացումը, մի խոսքով,
փոխադարձ հետաքրքրություն ունեցող հարցերի ամբողջ շրջանակը:
- Դուք քննարկել ենք նաև Լեռնային Ղարաբաղին առնչվող իրավիճակը:
Նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը քիչ ջանք չի գործադրել Լեռնային Ղարաբաղի
կոնֆլիկտի լուծման համար: Նրա նախաձեռնությամբ տեղի է ունեցել 10 եռակողմ
հանդիպում: Այնուհանդերձ, էական առաջընթացի հասնել չի հաջողվել: Ինչո՞ւ:
- Դա պայմանավորված է նրանով, թե ով ինչ արդյունք էր սպասում բանակցային
գործընթացից: Նման կոնֆլիկտներն արագ չեն լուծվում: Նախ և առաջ անհրաժեշտ
էր ձևակերպել բանակցային գործընթացի պլատֆորմը: Եվ այս իմաստով կա լուրջ
առաջընթաց: Այդպիսի (եռակողմ) ձևաչափով հանդիպումները շատ օգտակար էին: Թե՛
ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի և թե՛ Դմիտրի Մեդվեդևի նախաձեռնությամբ իրականացվող
ձևաչափերով ի հայտ եկավ հիմնախնդրի ավելի խոր ըմբռնում:
- Այդ իմաստով ի՞նչ եք ակնկալում Վլադիմիր Պուտինից:
-
Կարծում եմ, որ 1994 թվականից, երբ ստորագրվեց կրակի դադարեցման
համաձայնագիրը, սկիզբ առած երկխոսությունը պետք է շարունակվի: Համոզված եմ,
որ Վլադիմիր Վլադիմիրովիչը նոր թափ կհաղորդի բանակցային գործընթացին, որի
համար բավական լուրջ հիմք է ստեղծվել:
- Վլադիմիր Պուտինն ասոցացվում է Սանկտ Պետերբուրգի հետ: Ձեզ
նույնպես պիտերցի են անվանում (պրն. Սարգսյանը սովորել է Լենինգրադի Ն.Ա.
Վոզնեսենսկու անվան ֆինանսատնտեսական ինստիտուտում, ներկայիս Սանկտ
Պետերբուրգի տնտեսության և ֆինանսների պետհամալսարանում): Ինչպե՞ս եք դրան
վերաբերվում:
- Հպարտ եմ, որ յոթ տարի սովորել եմ Պետերբուրգում, որն իմ երկրորդ
հարազատ քաղաքն է: Այնտեղ շատ բարեկամներ ունեմ: Նրանցից շատերն այսօր
լրջորեն առաջ են գնացել: Նրանք զբաղվում են քաղաքականությամբ, բարձր
պաշտոններ են զբաղեցնում: Սա վկայում է, որ մեր պիտերյան տնտեսագիտական
դպրոցը շատ ուժեղ է:
- Խոսենք ավելի պակաս հաճելի բաներից: Հայաստանի և Լեռնային
Ղարաբաղի անվտանգության վրա ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ Իրանում
ծավալվող սցենարը, եթե այնտեղ ուժ գործադրվի:
- Չեմ կարծում, թե Իրանի իրադարձություններն անմիջական ազդեցություն
կունենան Լեռնային Ղարաբաղի վրա: Ավելի շուտ դրանք կազդեն Հայաստանի
տնտեսական և սոցիալական իրավիճակի վրա: Իրանը մեր երկու հարևաններից մեկն
է, որի հետ ունենք քաղաքական, տնտեսական և մշակութային հարաբերություններ:
Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ ոչ մի հարաբերություն չունենք, մնում են Իրանը և
Վրաստանը: Բնականաբար, Իրանում տեղի ունեցող իրադարձությունները շոշափում
են նաև մեր շահերը:
Իրանի հանդեպ կիրառվող միջազգային արգելքները
խոչընդոտում են այդ երկրի և Հայաստանի տնտեսական կապերը: Այդ լուրջ
խոչընդոտներն, իհարկե, մեր շահերից չեն բխում: Դրանք սահմանափակում են մեր
տնտեսության դիվերսիֆիկացման հնարավորությունները, մեծացնում Հայաստանի
աշխարհաքաղաքական ռիսկը, վնասում ներդրումային գրավչությունը:
- Իսկ դուք պատրաստվո՞ւմ եք, որպեսզի կարողանաք ապրել արտաքին աշխարհից կտրված, եթե Իրանը, ռմբահարման դեպքում, փակի իր սահմանը:
- Մենք հստակ ազգային դոկտրին ունենք, որը հրապարակային փաստաթուղթ է, և
որտեղ մենք նկարագրում ենք բոլոր հնարավոր ռիսկերն ու մարտահրավերները:
Ազգային անվտանգության տեասակետից մենք պետք է պատրաստ լինենք տարբեր
սցենարների:
- Այսինքն, նման հնարավորությունը նույնպես քննարկվում է:
- Բոլոր ռիսկային սցենարները հաշվի են առնվում:
- Սերգեյ Լավրովը Երևանում ընդգծեց, որ հետխորհրդային տարածքի
բոլոր ինտեգրացիոն նախագծերը Հայաստանի համար միշտ բաց են: Պատրա՞ստ է
արդյոք Հայաստանը դառնալ ԵվրԱզԷՍ-ի լիիրավ անդամ, միանալ Մաքսային
միությանը և նույնիսկ մտնել միասնական տնտեսական տարածք: Ինքներդ ձեր առջև
ի՞նչ արգելք եք դնում:
- Թե՛ ԵվրԱզԷՍ-ի, թե՛ ԱՊՀ-ի շրջանակում մեր գործընկերների հետ
ինտեգրացիոն կապերի տեսակետից մեզ համար որևէ արգելք չենք տեսնում: Մեր
կենսական շահերից է բխում այն, որ այդ ինտեգրացիոն գործընթացները
շարունակվեն, խորանան և ամրանան: Հայաստանն ԱՊՀ ամենաակտիվ անդամն է, և
նույնիսկ ջանք է գործադրում ԵվրԱզԷՍ-ի զարգացման համար, չնայած սոսկ դիտորդ
է (այդ կազմակերպությունում - «Ъ»):
Սակայն համաշխարհային պրակտիկայում
նման օրինակ չկա, որպեսզի երկիրը, չունենալով ընդհանուր սահման, դառնա
Մաքսային միության անդամ: Դա անիմաստ կլիներ: Մաքսային միության իմաստն այն
է, որ ապրանքափոխանակությունը կատարվի առանց մաքսային քննության: Մեր
դեպքում դա անհնար է, որովհետև մենք պետք է անցնենք հարևան պետության
տարածքով և երկու անգամ հաղթահարենք մաքսազերծումը: Սա անիմաստ է դարձնում
մաքսազերծումը տնտեսվարող սուբյեկտների համար հեշտացնելու ընթացակարգը: Դրա
փոխարեն մենք միայն ու միայն կունենայինք մաքսատուրքի և հարկերի ավելացման
հետ կապված խնդիրներ: Տնտեսական տեսակետից սա աննպատակահարմար է:
Մեր
ռուսաստանյան գործընկերներն ըմբռնումով են վերաբերվում այս իրավիճակին:
Մենք փորձում ենք առանց Մաքսային միության համագործակցելու ձևեր: Ըստ
երևույթին արժե մտածել Հայաստանի համար մի ինչ-որ նոր պլատֆորմ կամ հատուկ
կարգավիճակ սահմանելու մասին:
- Այս կազմակերպության շրջանակո՞ւմ, թե մեկ այլ:
- Եթե Մաքսային միության կանոնները պարտադիր են դրա մասնակիցների համար,
ապա գործընկեր երկրների համար պետք է առանձին ամրագրվեն վարքագծի
կանոններ: Դա, ըստ երևույթին, պետք է մի ինչ-որ նոր բան լինի: Պետք է
փնտրել համագործակցության այլ ձևեր: Մաքսային միությունը մեզ չի ընձեռում
այնպիսի գործիքներ, որոնք շահավետ լինեին տնտեսվարող սուբյեկտների համար:
Ուստի այն անիմաստ է դառնում:
- Օրերս պաշտոնապես հայտարարվեց, որ սկսվել է Հայաստանի և
Եվրամիության միջև ազատ առևտրի գոտի ստեղծելու բանակցությունը: Այն ի՞նչ
կերպ կանդրադառնա ԱՊՀ շրջանակում ազատ առևտրի գոտի ստեղծելու
նախաձեռնությանը Հայաստանի մասնակցության վրա: Օրինակ, Ուկրաինան ասում է,
որ իր համար ԵՄ-ի հետ ազատ առևտրի գոտին մի քայլ է ավելի սերտ ինտեգրման
ճանապարհին:
- Մենք այդպես չենք ասում: Մեզ համար տնտեսական և քաղաքական շատ կարևոր
հարց է տնտեսական նոր տարածքների իրացումը: Մեր աշխարհաքաղաքական
պայմաններն այնպիսին են, որ մենք պետք է ընդլայնենք մեր տնտեսական տարածքը:
Սա մեր տնտեսության գործունակության պայմաններից է: Մենք շահագրգռված ենք
ԱՊՀ շրջանակում համագործակցությամբ, սակայն ուզում ենք, որ եվրոպական
շուկան մեզ համար բաց լինի:
Որպեսզի ԵՄ-ի տնտեսությունը բացվի մեր
առջև, մենք պետք է ներդնենք եվրոպական պահանջներին համապատասխանող որոշակի
ստանդարտներ: Դրանք նախ և առաջ կապված են սննդամթերքի անվտանգության
ապահովման հետ: Խոսքը վերաբերում է այս բնագավառի վերահսկմանը և
վերստուգմանը: Մենք պետք է ունենանք լաբորատորիաներ, որոնք ի վիճակի կլինեն
իրականացնել այս դաշտի մոնիթորինգը: Եվրոպական սպառողը պետք է վստահ լինի,
որ Հայաստանի արտադրանքը համապատասխանում է անվտանգության և որակի
եվրոպական չափորոշիչներին: Սա մեզանից կպահանջի լուրջ աշխատանք:
Նորմատիվների մակարդակով այդ չափորոշիչների մշակման, ներդրման և իրացման
համար կպահանջվի մոտ երեք տարի: Եվ այդ ժամանակ մեր առջև կբացվի նոր և մեծ
մի շուկա:
- Եվս մեկ հարց ունեմ Հայաստանի և ԵՄ-ի գործակցության մասին:
Wikileaks-ի փաստաթղթերից հետևում է, որ ԵՄ-ի «Արևելյան գործընկերություն»
ծրագիրը, որի անդամ է նաև Հայաստանը, միտված է հետխորհրդային տարածքում
ՌԴ-ի ազդեցության թուլացմանը: Ինչո՞ւ է Երևանը` Մոսկվայի բարեկամն ու
դաշնակիցը, մասնակցում հակառուսաստանյան ենթատեքստ ունեցող նախագծին:
- Ես համաձայն չեմ, որ ծրագիրն ուղղված է ՌԴ-ի դիրքերի թուլացմանը:
Վերջին տարիների իրադարձությունները հակառակն են ապացուցում: Մենք
համագործակցում ենք և՛ ՆԱՏՕ-ի, և՛ ԵՄ-ի հետ: Մեր (հանրապետական - «Ъ»)
կուսակցությունը դարձել է Եվրոպայի ժողովրդական կուսակցության
(Եվրախորհրդարանի խոշորագույն քաղաքական ուժի - «Ъ») դիտորդ-անդամ: Այս
գործընթացներն ուղղված չեն երրորդ կողմի դեմ ճիշտ այնպես, ինչպես ՌԴ-ի հետ
մեր ռազմավարական գործընկերային հարաբերություններն ուղղված չեն ԵՄ-ի դեմ:
Միջազգային
համագործակցության մեր բոլոր ծրագրերը բաց են մեր գործընկերների համար:
Հայաստանը փոքր երկիր է և չի կարող դիվանագիտություն «խաղալ»:
Համագործակցության մեր բոլոր ծրագրերին, լինեն կապված ԵՄ-ի, ՆԱՏՕ-ի, ԱՄՆ-ի,
Իրանի, Չինաստանի կամ Վրաստանի հետ, մեր ռազմավարական գործընկեր
Ռուսաստանը տեղյակ է և ըմբռնումով է վերաբերվում մեր արածին: Եթե այս հարցը
դիտարկենք Երևանի դիրքերից, ապա ակնհայտ կդառնա, որ նկատի առնելով մեր
աշխարհաքաղաքական իրավիճակը և հարևանների հետ ունեցած խնդիրները` մենք
գործընկերային հարաբերությունների զարգացման մեծ ընտրություն չունենք:
Սակայն մենք ոչ մի բան չենք թաքցնում մեր գործընկերներից, և սա է մեր ուժը:
- Վերջին հարցը նույնպես Ռուսաստանի հետ է կապված: Եթե
Ռուսաստանն ու Ադրբեջանը չկարողանան պայմանավորվել Գաբալայի ՌԼԿ-ի
վարձակալության վերաբերյալ, ապա հնարավորություն կա՞, որ Հայաստանը
համաձայնի համանման կայան կառուցել իր տարածքում:
- Ինչո՞ւ ոչ:
- Այսինքն, ամեն բան քննարկելի՞ է:
- Իհարկե: Եթե մեր տարածքն այդպիսի հետաքրքրություն է հարուցում, ապա մենք պատրաստ ենք քննարկել այդ հարցը:
- Իսկ ինչ վերաբերում է ընդգրկմանը….
- Կարծում եմ, որ այդ հարցում կարող է առավելություն լինել, քանի որ
Հայաստանը լեռնային երկիր է: Ընդգրկումը կարող է ավելի լայն լինել: