Սակայն հետագա իրադարձությունները եկան մեկ անգամ եւս փաստելու, որ այդ հուզիչ եւ ռազմաշունչ կոչը, մեղմ ասած, անկեղծ չէր ոչ միայն վրացիների, այլ մանավանդ կովկասյան թաթարների կողմից։
Նիստում մահմեդական խմբակցությունը հայտարարեց, թե մուսուլմանական ազգաբնակչությունը, կրոնական կապերով կապված լինելով թուրքերի հետ, հրաժարվում է նրանց դեմ հայտարարված պատերազմին մասնակցելուց։ Անժխտելի իրողություն է. թե Անդրկովկասյան սեյմը եւ թե կառավարությունը ծանոթ էին մահմեդականների այդ մտայնությանը, բայց եւ այնպես սեյմում նրանց «յայտարարութիւնը սառ ջուր մը կը լեցնէր ոգեւորուած տրամադրութեան վրայ»։ Սեյմի անդամ Ի. Ծերեթելին «դիմում ե ֆրակցիային (մահմեդական — Գ. Պ.) եւ շպրտում ե նրա դեմքին «դավաճաններ» անունը»։
Կառավարության նախագահ Ե. Գեգեչկորին իր կրակոտ ելույթում հայտարարեց. «Կառավարությունը կարծում է, որ չի մարել անդրկովկասյան դեմոկրատիայի ազատության ոգին, որ «վառոդամանում դեռ վառոդ կա», որ եթե մենք թույլ ենք, ապա ոչ այնքան, որպեսզի մեզ ստրուկներ դարձնեն։ Այդ պատճառով էլ մենք մտածում ենք, սեյմի քաղաքացի անդամներ, որ Բրեստ—Լիտովսկի դաշնագրի ընդունումը կնշանակեր, որ Անդրկովկասը՝ որպես անկախ հանրապետություն, կդադարի գոյություն ունենալուց եւ կդառնա թուրքական իմպերիայի գավառը։ Կառավարությունը նման խայտառակություն չի կարող թույլ տալ։ Կառավարությունը կհավաքի իր բոլոր ուժերը, իր ամբողջ հզորությունը, որպեսզի անհրաժեշտ հակահարված տա թուրքական կառավարության բռնի շահախնդրությանը»։
Ուշագրավ է Անդրկովկասյան սեյմի Հայ հեղափոխական դաշնակցություն կուսակցության խմբակցության անդամ Մ. Հարությունյանի ելույթը. «Նախ իբրեւ հայ եւ իբրեւ դաշնակցական …մենք հավատացած ենք, որ Թուրքիան չի բավարա
...
Կարդալ շարունակությունը »