ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի ելույթը ՀԱԳ(Գ)Մ 7—րդ համագումարում.

Նախագահ Սերժ Սարգսյանը  կառավարության նիստերի դահլիճում մասնակցել է Հայաստանի արդյունաբերողների եւ գործարարների (գործատուների) միության (ՀԱԳ(Գ)Մ) 7—րդ համագումարին։ Հանրապետության ղեկավարը համագումարում հանդես է եկել մասնակիցներին ուղղված ողջույնի խոսքով։
«Հարգելի՛ գործարարներ, գործատուներ եւ հյուրեր,
Ողջունում եմ բոլորիդ Հայաստանի արդյունաբերողների եւ գործարարների (գործատուների) միության 7—րդ համագումարում եւ հույս եմ հայտնում, որ այսօրվա քննարկումներն ի նպաստ կլինեն մեր ընդհանուր գործին, մեր տնտեսության զարգացման եւ առկա նոր հնարավորություններից օգտվելու արդյունավետ ճանապարհների ընտրությանը։
Այսօրվա ելույթս կբաժանեմ 3 մասի. ելույթի առաջին մասում կխոսեմ մինչ այսօր Հայաստանի տնտեսական զարգացման գործընթացների մասին, զուգահեռներ կանցկացնեմ այսօրվա եւ տնտեսական զարգացման մեր անցած ճանապարհի ժամանակահատվածների հետ։ Երկրորդ՝ կանդրադառնամ առկա տնտեսական մարտահրավերներին եւ այն օբյեկտիվ իրականությանը, որում Հայաստանը հայտնվել է՝ հաշվի առնելով նաեւ համաշխարհային տնտեսության միտումները։ Երրորդ մասում կխոսեմ ապագա հեռանկարների եւ մեր անելիքների մասին։
Եվ այսպես, ինչպիսի զարգացումներ է ապրել մեր երկիրը եւ որտեղ է գտնվում այսօր։ Այս համատեքստում կարելի է խոսել երկու խումբ ցուցանիշների մասին. առաջին խումբը տնտեսության զարգացվածության մակարդակը բնութագրող ցուցանիշներն են եւ երկրորդ խումբը՝ կյանքի որակը բնութագրող սոցիալ—տնտեսական ցուցանիշները։
Նախ՝ խոսենք տնտեսական զարգացումների մասին. գաղտնիք չէ, որ յուրաքանչյուր երկիր իր զարգացման պատմության ընթացքում անցնում է տնտեսական փոխարկումների փուլերով։ Ըստ Համաշխարհային տնտեսական համաժողովի մասնագետների՝ աշխարհի բոլոր երկրները դասակարգվում են զարգացման 5 փուլերում գտնվող երկրների խմբերի, ընդ որում 3 փուլեր համարվում են հիմնական, իսկ 2 փուլ՝ մեկ հիմնական փուլից մյուսին անցնելու միջանկյալ փուլեր։ Տնտեսական զարգացման առաջնային հիմնական փուլը էժան ռեսուրսների վրա հիմնված տնտեսությունն է, որին ներհատուկ է էժան եւ ցածրորակ աշխատուժի օգտագործմամբ վերջնական արդյունքի ստեղծումը, իսկ միջազգային շուկաներում այսպիսի երկրները մրցունակ են լինում հիմնականում հումքի արտահանմամբ։ Այս տիպի երկրների տնտեսություններին հատուկ է արտաքին աշխարհից եկող ցնցումների նկատմամբ թույլ դիմադրողականությունը, քանի որ տնտեսության հենքերը լինում են ոչ ամուր, ընդհանուր ռեսուրսների արտադրողականությունը ցածր եւ էապես կախված հումքի միջազգային գների վայրիվերումներից։
Տնտեսական զարգացման հաջորդ հիմնական փուլը արտադրական ռեսուրսների արդյունավետությամբ առաջ մղվող տնտեսություններն են։ Այս տիպի երկրներին հատուկ է արտաքին աշխարհից եկող ցնցումներին դիմակայելու հարաբերականորեն ավելի բարձր կարողությունը, քանի որ ունենում են ավելի դիվերսիֆիկացված տնտեսություն եւ արտահանում, արտադրական գործոնների հարաբերականորեն ավելի բարձր արտադրողականություն եւ օգտագործման արդյունավետություն, միջազգային շուկաներում հումքային ապրանքների գների տատանումներից համեմատաբար քիչ կախվածություն։
Տնտեսական զարգացման վերջին փուլը, որին ձգտում են բոլոր զարգացող երկրները, այդ թվում նաեւ Հայաստանը, նորարարությամբ առաջմղվող գիտելիքահենք տնտեսություններն են, որոնց ներհատուկ են համաշխարհային շուկաներում բարձր մրցունակությունը, տնտեսական ուժեղ հենքերը եւ արտադրական գործոնների բարձր արտադրողականությունը։ Աշխարհի փորձը ցույց է տալիս, որ ցանկացած երկրի համար բոլոր փուլերով անցումն անխուսափելի է, եւ հնարավոր չէ անմիջապես ցատկել առաջին փուլից երրորդ փուլ կամ երկրորդ փուլից՝ չորրորդ փուլ։ Սակայն հնարավոր է այս փուլերով արագ անցնել, եթե երկիրը ճիշտ տնտեսական քաղաքականության թիրախներ է սահմանում, ընտրում համապատասխան մարտավարություն եւ դրանց իրագործման գործում ագրեսիվ տնտեսական բարեփոխումներ իրականացնում։ Սա է տնտեսական զարգացման ճիշտ բանաձեւը, եւ սա է ընտրված որպես մեր տնտեսության քաղաքականության հենք։
Տնտեսական փոխակերպումներով անխուսափելիորեն շարժվել է նաեւ մեր տնտեսությունը. Համաշխարհային մրցունակության համաժողովն այս տարվա իր զեկույցում արձանագրել է, որ Հայաստանը հաղթահարել է արդեն տնտեսական զարգացման առաջին երկու փուլերը եւ դասվել երրորդ փուլի՝ արտադրական ռեսուրսների արդյունավետության վրա հիմնված տնտեսություն ունեցող երկրների շարքին։ Դա նշանակում է, որ համաշխարհային նոր շուկաներ գրավելու տեսանկյունից Հայաստանն արդեն մրցելու է ավելի արտադրողական եւ մրցունակ այս խմբի երկրների հետ։ Իհարկե, սա կարեւոր գնահատական է Հայաստանի տնտեսությանը եւ տեղափոխում է մեզ տնտեսական զարգացման նոր որակական հարթություն։ Սակայն մյուս կողմից սա պարտադրող է, քանի որ հետագայում մրցունակ մնալու եւ տնտեսական աճ ապահովելու համար Հայաստանը պետք է հիմնվի առավել արդյունավետ արտադրական գործընթացների կազմակերպման եւ առավել բարձրորակ արտադրանքի թողարկման վրա։ Կարծում եմ՝ սա կարեւոր է ընկալելու ոչ միայն գործարար աշխարհի համար, այլ նաեւ տնտեսական քաղաքականության իրականացման պատասխանատուների համար, որոնք պետք է ապահովեն համապատասխան բարենպաստ տնտեսական միջավայրը՝ շարժառիթներ ստեղծելու գործարարների մոտ պարբերաբար նոր ներդրումներ կատարելու եւ թարմացնելու արտադրական հզորությունները։ Դա անհրաժեշտ է տնտեսավարողներին, որպեսզի ոչ միայն արդյունավետ դիմակայեն արտաքին մրցակիցներին, այլ նաեւ նոր շուկաներ գրավեն կամ ամրացնեն իրենց դիրքերն առկա շուկաներում։
Հայաստանի տնտեսական զարգացման փուլային գործընթացները բացատրվում են նաեւ թվերով, որոնցից մի քանիսին հիմա կանդրադառնամ։ Հետպատերազմյան ժամանակահատվածում Հայաստանի տնտեսությունը գտնվում էր զարգացման առաջին փուլում։ Այդ ժամանակահատվածում տնտեսության բնութագրականներն էին աշխատավարձերի ցածր մակարդակը, որն, ի դեպ, արտացոլում էր աշխատուժի արտադրողականության ցածր մակարդակը, ոչ բարդ արտադրատեսակների արտադրությունը եւ այդ պատճառով արտաքին աշխարհի շուկաներ գրավելու թույլ կարողությունը, ներմուծման բարձր կշիռը ՀՆԱ—ի մեջ, փոքր արտահանման ծավալները։ 1995թ. տնտեսության միջին աշխատավարձը կազմում էր ընդամենը $17.5։ 1995թ. կարողացել ենք արտաքին աշխարհին մատակարարել շուրջ $303.6 մլն ապրանք եւ ծառայություն։ Ընթացիկ հաշվի պակասուրդը նույն տարում եղել է ՀՆԱ–ի շուրջ 17.2%—ը՝ հետագա մի քանի տարիներին շարունակելով աճել, ինչը նշանակում էր, որ մենք զգալի չափով մեր սպառումը բավարարում էինք արտաքին աշխարհի խնայողությունների օգտագործման հաշվին։ Հարկերը կարողանում էինք հավաքել ՀՆԱ 8.2%—ի չափով, եւ Հայաստանն ուներ մոտավորապես 270 մլն ԱՄՆ դոլարին համարժեք բյուջե։ Ֆինանսական հատվածն ի զորու էր տնտեսությանը մատակարարել սահմանափակ թվով ծառայություններ, ինչը վկայում է տնտեսության 6.1% դրամայնացման ցուցանիշը, եւ այս թվերը կարելի է շարունակել։
Տնտեսական զարգացման երկրորդ՝ անցումային փուլը Հայաստանի Հանրապետությունը թեւակոխել է հազարամյակի սկզբներից։ Համաշխարհային բարձր տնտեսական աճի միջավայրում օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների հոսքերը, հանքահումքային ապրանքների միջազգային գների աճի հաշվին արտահանումը եւ արտասահմանում ապրող եւ աշխատող մեր հայրենակիցների կողմից դրամական փոխանցումների աճող ծավալներն այն գործոններն էին, որ ապահովում էին արձանագրվող երկնիշ տնտեսական աճը։ Այդ պայմաններում արդեն 2005 թվականին Հայաստանն ուներ մոտ 1 մլրդ ԱՄՆ դոլարանոց պետական բյուջե, հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության շուրջ 17.0%—ի պայմաններում։ Այդուհանդերձ տնտեսության կառուցվածքում սկսեց նկատվել ոչ արտահանելի հատվածի դերի ավելացում, որը շարունակվեց նաեւ հաջորդ տարիներին. հետագայում, օրինակ, շինարարության տեսակարար կշիռը ՀՆԱ—ում հասավ ընդհուպ 25.3%–ի։ Նման իրողությունների պայմաններում ՀՆԱ—ի մեջ արտահանման արդեն իսկ ձեւավորված փոքր կշիռը՝ 15.1%, ազդակ էր, որ Հայաստանի տնտեսությունը կառուցվածքային խոր տեղաշարժերի եւ արտաքին ցնցումներին դիմակայելու կարողությունների աճի կարիք ունի։
2009 թվականի տնտեսական ճգնաժամն ի ցույց դրեց տնտեսության կառուցվածքի դիվերսիֆիկացման, գյուղատնտեսության եւ արդյունաբերության ոլորտներում աճի խթանման եւ արտահանմամբ ուղղորդված տնտեսական աճ ունենալու անհրաժեշտությունը։ Դա կնվազեցներ մեր տնտեսության խոցելիության աստիճանը համաշխարհային տնտեսական ցնցումներից եւ կտեղափոխեր մեր տնտեսությունը զարգացման նոր որակական փուլ։ Այս սկզբունքը դարձավ կառավարության միջնաժամկետ եւ երկարաժամկետ զարգացման ծրագրերի հիմնաքարը, իսկ բիզնես միջավայրի բարելավումը եւ երկրի մրցունակության բարձրացումը՝ նպատակներին հասնելու միջոցներ։
Այսօր, եթե վերլուծենք տնտեսական կառուցվածքը բնութագրող ցուցանիշների միտումները, ապա պետք է փաստենք, որ արդյունաբերությունն ու գյուղատնտեսությունն աստիճանաբար վերականգնեցին իրենց դերը տնտեսության կառուցվածքում, իսկ դրան զուգահեռ նաեւ արտահանելի հատվածը սպասարկող ծառայությունների կայուն աճ արձանագրվեց։ Այս տարվա արդյունքներով էլ պարզ կլինի, որ դիտարկված միտումները շարունակվում են. գնահատվում է, որ գյուղատնտեսության եւ արդյունաբերության ընդհանուր կշիռը ՀՆԱ—ում կկազմի 37.0%, իսկ ծառայություններն առանց առեւտրի կհասնի ՀՆԱ շուրջ 32.0%—ի, փաստելով որ տնտեսական աճի ստեղծման շարժիչ ուժն աստիճանաբար տեղափոխվում է տնտեսության ավելի արտադրողական՝ արտահանելի հատված։ Զուգահեռաբար ֆինանսական համակարգն ընդլայնել է տնտեսությանը մատակարարվող ծառայությունների ծավալը, որի պարագայում մոտ կրկնակի աճ է արձանագրվել տնտեսության դրամայնացման ցուցանիշում 2014թ. գնահատականի համաձայն հասնելով շուրջ 38.0%–ի։
Արդյունքում 2014թ. Հայաստանի Հանրապետությունն արդեն ունակ է հավաքագրել ՀՆԱ—ի ավելի քան 23 տոկոս հարկեր, իսկ բյուջեն մոտենում է 3.0 մլրդ ԱՄՆ դոլարի սահմանին։
Իհարկե, դեռեւս ձեռք բերված ցուցանիշների մակարդակը բավարար չէ խոսելու լիարժեք բարձր դիմադրողականություն ունեցող տնտեսության մասին, սակայն շատ կարեւոր է այս միտումների հետագա շարունակականությունը։
Հայաստանի տնտեսության վերոնշյալ փուլային զարգացումներում ականատես էինք լինում նաեւ դրական շատ փոփոխությունների երկրի սոցիալ—տնտեսական ցուցանիշներում։ Այս տեսանկյունից Հայաստանի առաջընթացը փաստող ցուցանիշներից է գնողունակության համարժեքով ճշգրտված մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ—ն, որն ավելի ճշգրիտ եւ արդարացի ցուցանիշ է, քան մեկ շնչի հաշվով անվանական դոլարային ՀՆԱ—ն, քանի որ հաշվի է առնում նաեւ մեր եւ գործընկեր երկրների գնաճերի տարբերությունները։ Ըստ ԱՄՀ համաշխարհային տնտեսական հեռանկարների տեղեկատվական աղբյուրի՝ Հայաստանի միավոր շնչին բաժին ընկնող գնողունակության համարժեքով ճշգրտված ՀՆԱ—ն 1995թ. կազմել է $1,391, 2005թ.՝ $4417.3 իսկ 2013թ.՝ $7,034։ Նույնանման դինամիկա ունենք նաեւ մեր տնտեսության միջին իրական աշխատավարձերի հատվածում։ 2014թ. վերջին տնտեսության միջին աշխատավարձերը 1995թ. ցուցանիշի համեմատ իրական արտահայտությամբ գնահատվում է, որ կաճեն 5.6 անգամ, իսկ 2005թ. նկատմամբ շուրջ 55.0%—ով։ Մեկ ցուցանիշ եւս կարեւոր է, որ լավ բնորոշում է երկրների փուլային զարգացումները, դա գործազրկության ցուցանիշն է. սովորաբար տնտեսական զարգացման առաջին փուլում երկրներին բնորոշ է լինում բարձր գործազրկությունը, քանի որ աշխատանքի ցածր արտադրողականությամբ աշխատուժը դժվարությամբ է աշխատանք գտնում, իսկ տնտեսության այն ճյուղերը, որտեղ չի պահանջվում որակյալ աշխատուժ, հագեցված են լինում։ Տնտեսության փուլային տեղաշարժերին զուգահեռ մեզ մոտ եւս այս միտումը նկատվել է. գործազրկությունը հազարամյակի սկզբին (2001թ.) կազմել է 38.2%, 2005թ.՝ 31.2%, իսկ 2014թ. այն կգտնվի 16.0% շրջանակներում։
Եթե ամփոփենք առաջին մասում ներկայացվածը, կասենք՝ մեր երկրի տնտեսությունը հաղթահարել է զարգացման երկու կարեւորագույն փուլ եւ այժմ գտնվում է որակական նոր հարթությունում, սակայն նոր մարտահրավերներով, որի համար պետք են ավելի արդյունավետ հենքով տնտեսություն եւ ավելի մրցունակ ձեռնարկություններ։
Այսօր համաշխարհային տնտեսությունում ընթանում են խորքային գործընթացներ. ԱՄՆ տնտեսության՝ այլ գերտերությունների համեմատ հարաբերական դրական զարգացումներով պայմանավորված, վերջինիս արժույթի ուժեղացում գլոբալ տնտեսությունում, քաղաքական հակամարտությունների խորացում, փոխադարձ տնտեսական պատժամիջոցների կիրառում, ինչը հանգեցնում է տնտեսական ծանր հետեւանքների։ Այս ամենի հետ մեկտեղ մենք հետճգնաժամային իրավիճակից համաշխարհային տնտեսության վերականգնման դանդաղ տեմպերի ու դեռեւս որոշ գերտերություններում չլուծված կառուցվածքային տնտեսական խնդիրների առկայության ականատեսն ենք։ Հայաստանն իր ազատական տնտեսությամբ չի կարող ամբողջովին անմասն մնալ համաշխարհային տնտեսությունում ընթացող գործընթացներից, եւ խոսել Հայաստանի տնտեսության մասին, առանց հաշվի առնելու ներկայիս գլոբալ տնտեսության իրականությունը, ճիշտ չէ։ Այս տարի մենք վկան ենք մեր տնտեսության համար խոշոր առեւտրային գործընկեր ՌԴ—ում տնտեսական իրավիճակի վատթարացման, որը բնորոշվեց տնտեսական ակտիվության կրճատմանը զուգահեռ գնաճի արագացմամբ մինչեւ 8.8%, կապիտալի մոտ $90 մլրդ արտահոսքի եւ ՌԴ ռուբլու ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ ավելի քան 40% արժեզրկմամբ։ ԱՄՆ դոլարը գլոբալ տնտեսությունում ամրացնում է իր դիրքերն աշխարհի այլ արժույթների նկատմամբ։ Այսպես, օրինակ, նախորդ տարվա դեկտեմբերի նկատմամբ ԱՄՆ դոլարը եվրոյի նկատմամբ արժեւորվել է 10.2%—ով, շվեյցարական ֆրանկի նկատմամբ՝ 8.6%—ով, բրիտանական ֆունտի նկատմամբ՝ 4.3%—ով, ճապոնական իենի նկատմամբ՝ 15.1.%—ով, վրացական լարիի նկատմամբ՝ 8.9%—ով։ Իմիջիայլոց, պետք է ասեմ, որ Վրաստանի օրինակը շատ պատկերավոր ձեւով հերքում է բոլոր այն մարդկանց ասած վարկածները, ըստ որի՝ Հայաստանում դրամի արժեզրկման հիմնական պատճառը Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցությունն է։ Իսկ, այդ դեպքում, Վրաստանում ինչո՞ւ է լարին արժեզրկվում. Վրաստանը ստորագրել է ազատ առեւտրի մասին պայմանագիր։ Իսկ ինչո՞ւ մնացած երկրներում էլ են ազգային արժույթներն արժեզրկվում։ Եվրամիության տնտեսությունում նախորդ երկու տարիների —0.7 եւ —0.4 տոկոս անկումներից հետո այս տարի էական վերականգնում չի ակնկալվում։ Ակնհայտ է, որ Հայաստանը չի կարող շարժվել հոսանքին հակառակ, եւ այն, ինչ տեղի է ունենում գլոբալ տնտեսությունում, իր արձագանքը պետք է գտնի նաեւ մեր երկրում եւ մեր տնտեսական ցուցանիշներում։ Այնուամենայնիվ, Հայաստանի կառավարությունն ու Կենտրոնական բանկը պետք է ավելացնեն ջանքերը արտաքին աշխարհից ներթափանցող բացասական ազդեցությունները մեր տնտեսության վրա մեղմելու եւ անհրաժեշտ ճշգրտումները սահուն իրականացնելու համար։
Ներկա գլոբալ տնտեսությունում առկա անորոշությունների պարագայում Հայաստանի համար կարեւորագույն մարտահրավերը մնում է երկարաժամկետ կայուն տնտեսական աճի համար հիմքերի ստեղծումը։ Գործազրկության եւ աղքատության հետագա կրճատման տեմպերն արագացնելու միակ ու բացառիկ միջոցը տնտեսական աճի տեմպի արագացումն է կայուն գնաճի պայմաններում։ Այս առումով ՀՀ տնտեսությունում առաջնահերթ է նոր ներդրումների ներգրավումը եւ դրա միջոցով արտադրական ներուժի մեծացումը։ Սակայն գաղտնիք չէ, որ ներդրումները հոսում են այնտեղ, որտեղ տնտեսապես շահավետ է, ներդրումային միջավայրը բարենպաստ եւ ներդրումները վտանգված չեն։ Տնտեսապես շահավետության տեսանկյունից ներկայումս մեր երկիրն ունի օբյեկտիվ սահմանափակվածություն, եւ դա հիմնականում մեր տնտեսության փոքր ծավալներն են, սակայն վստահ եմ, որ ԵՏՄ անդամակցությամբ այս խնդիրը լուծելի է դառնում, քանի որ Հայաստանը դառնալու է ԵՏՄ տնտեսական տարածքի մաս, եւ դրա հաշվին մեծանալու են ներդրողների շարժառիթները մեր երկրում ներդրումներ կատարելու։ Ներդրումային միջավայրի բարելավման տեսանկյունից, իհարկե, Հայաստանը առաջընթաց գրանցել է ըստ Համաշխարհային բանկի գործարարությամբ զբաղվելու համաթվի՝ ներկայումս գտնվելով աշխարհի 189 երկրներից 45—րդ հորիզոնականում Չեխիայի հարեւանությամբ, սակայն, ակնհայտ է, որ դա բավարար չէ նոր ներդրումների ներգրավման տեսանկյունից բարենպաստ բիզնես միջավայր ունենալու համար, եւ մեր ձգտումները շատ ավելին են։ Անվտանգության տեսանկյունից Հայաստանի ներկայիս տնտեսական համակարգն առավելագույնս երաշխավորում է կատարված ներդրումների հուսալիությունը, սակայն կարեւոր է նաեւ տարածաշրջանում խաղաղության պահպանումը, որի ամրապնդման համար մենք մեր ջանքերը ներդրել եւ ներդնելու ենք բոլոր ուղղություններով, այդ թվում նաեւ պաշտպանական նպատակներով համապատասխան ծախսերի մակարդակի ապահովմամբ։ Եվ երբ մենք խոսում ենք հարկեր/ՀՆԱ հարաբերակցության մասին, երբ խոսում ենք բյուջեի ծավալների մասին, հավատացնում եմ ձեզ՝ մեր նպատակը չէ ՀՆԱ—ն ցույց տալ, որ այսօր ավելի շատ փող ենք ծախսում, քան ծախսում էինք երեկ կամ թե՝ մենք այսօր ավելի լավ ենք աշխատում, քան երեկ էին աշխատում։ Անկեղծորեն հավատացնում եմ, որ նպատակը այդ չէ։ Նպատակը՝ ցույց տալն է, թե մենք անվտանգության, սոցիալական ծախսերի վրա հիմա ինչքան գումարներ ենք ծախսում։ Եվ սա շատ կարեւոր է ե՛ւ ներդրումների համար, ե՛ւ մարդկանց տրամադրության, ե՛ւ ընդհանրապես, կյանքի համար չափազանց կարեւոր է։ Եվ այս առումով, ուզում եմ ասել, որ եթե 1995թ. պաշտպանության նպատակներով ծախսվում էր 19.1 մլրդ դրամ, 2005թ. այն կազմել է 64.4 մլրդ դրամ, իսկ 2014թ. մենք կծախսենք մոտավորապես 200 մլրդ դրամ։ Տարբերությունը, կարծում եմ, շատ ակնհայտ է, եւ սա արվում է ինչպես մեր ժողովրդի ֆիզիկական անվտանգությունն ապահովելու, այնպես էլ մեր տնտեսական անվտանգությունն ապահովելու համար։
Հարգելի՛ գործարարներ,
Կրկին ողջունում եմ բոլորիդ։ Հավատացնում եմ, որ մեր համատեղ աշխատանքում, առնվազն մեր կողմից, ակտիվության ու սրտացավության պակաս հաստատ չի լինելու եւ հույս եմ հայտնում, որ ձեր բոլորի ապագա նախաձեռնություններն ու ձեր լավատեսությունը նոր հնարավորություններ են բացելու մեր երկրում իրականացվող տնտեսական քաղաքականության արդյունքների համար։ Առավել եւս, որ ամենայն հավանականությամբ, հունվարի 1—ից շատ մեծ հեռանկարներ են բացվում գործունյա մարդկանց համար։
Շնորհակալ եմ եւ ձեզ հաջողություն եմ մաղթում»։